Digitiú an Chlóliosta

Tá an digitiú ina bhunchloch de straitéis NLI anois. Sna blianta tosaigh, d’fhág na hacmhainní a bhí ar fáil agus úire an digitithe go raibh na tionscadail saincheaptha. Rinneadh níos lú míreanna ar bhain spéis ar leith leo a dhigitiú mar gheall ar leochaileacht, neamhchoitiantacht nó éileamh. De réir a chéile agus muinín sa phróiseas ag dul i méid, forbraíodh cur chuige níos córasaí. Is léir é sin sa tionscadal Towards a Republic (I dTreo na Poblachta) lenar tarraingíodh roinnt mhaith bailiúchán le chéile ón tréimhse roimh shaoirse na hÉireann a bhí achrannach ó thaobh na polaitíochta de. Le digitiú na mbailiúchán sin, tacaíodh le comóradh na n-imeachtaí i bhfoilseacháin oifigiúla, sa taighde, sna meáin, agus tuilleadh lena gcois.

Ó cuireadh Towards a Republic i gcrích, díríodh ar bhailiúcháin éagsúla idir mhór agus bheag le haghaidh digitiú. Athrú mór amháin a tharla ná an bhéim níos mó a cuireadh ar ábhair Phriontáilte. Breathnaíonn NLI ar chritéir éagsúla le haghaidh an digitithe, mar shampla, neamhchoitiantacht, caomhnú, rochtain, éileamh, srl. Mar chuid den phróiseas sin, sainaithníodh an Clóliosta mar thionscadal iontach.

Cuirtear dúshláin úra suimiúla roimh an Stiúideo i gcónaí le digitiú formáidí ar nós grianghraf, lámhscríbhinní, srl. Mar sin féin, is léir ón tuarascáil maidir leis an gcéad sciar de leabhair a bhaineann leis an gClóliosta ó fhoireann Caomhantais NLI nach mór dúinn breathnú níos doimhne ar ábhair atá faoi chumhdach. Tá tacaíochtaí saincheaptha cruthaithe againn cheana le haghaidh ábhair cartlainne atá faoi chumhdach, ach glacann sé sin go leor ama. Bhí réiteach uainn lena ligfí dúinn na leabhair sin, cuid acu a bhí an-sobhriste, a choinneáil socair ar bhealach nach ndéanfaí damáiste dóibh agus go mbeadh ceamaraí nua an Stiúideo in ann íomhánna ar ardcháilíocht a ghlacadh díobh.

An toradh a bhí ar chomhairliúchán leis an bhfoireann Caomhantais, le Bailiúcháin Foilsithe, agus le taighde ar an dea-chleachtas áiteanna eile, ná gur cheannaíomar cliabháin leabhair. Is féidir leo sin tacú leis an leabhar ar bhealach slán agus ligean do na ceamaraí Fujifilm GFX100 a úsáidimid a bheith suiteáilte go díreach ar an gcliabhán. Ní hamháin gur chomhlíon sé sin na riachtanais a bhí againn maidir le láimhseáil shlán agus íomháú maith, ach chuir sé é ar ár gcumas dúinn freisin stáisiúin dhigitithe nua a shocrú in áiteanna nach raibh in úsáid roimhe sin.

Tá íomhánna den chéad scoth ann ón mbailiúchán sin mar thoradh ar na cliabháin nua in éineacht leis na ceamaraí. Don Stiúideo Digiteach agus do NLI i gcoitinne, is cúis mhór sásaimh é ábhair Chlóliosta a bheith digitithe agus Bailiúcháin Foilsithe NLI a bheith ar fáil do phobal níos leithne.

Is éard atá sa Chlóliosta ná liosta d’ábhair as Gaeilge a foilsíodh roimh 1871. Chuir an tOllamh Richard Sharpe ó Ollscoil Oxford le chéile é. Tá beagnach 600 den phriontáil luatha sin i gcartlann NLI. Leis an digitiú ar na míreanna sin cuireadh rochtain dhomhanda saor in aisce ar fáil ar na míreanna tábhachtacha sin