Páipéir Harry Kernoff: Próiseas, Faire ar Dhaoine agus Portráidíocht

B'fhéidir go gcuirfeadh sé seo iontas ar roinnt daoine, mar go bhfaigheann gach ceann de na míreanna laistigh den fhóilió seo an uimhir thagartha seo gan tagairt dá gcompánaigh faoi cheangal.

Baineann an leabhar atá i gceist le Páipéir Harry Kernoff atá á gcoimeád in NLI. Fuaireamar an bailiúchán seo in 1975, bliain tar éis bhás Kernoff, ó dheirfiúr an ealaíontóra, Lena. Tá míreanna ann ar nós gearrthóga nuachtáin agus litreacha, chomh maith le cuid dá bhunphriontaí agus a chuid bloc adhmad snoite.

Tá éagsúlacht sna catalóga ó thaispeántais agus áirítear orthu seónna arna reáchtáil ag Club Ealaíne Thiobraid Árann Theas, Cumann Ealaíontóirí Dubh agus Bán na hÉireann agus Cumann Uiscedhath na hÉireann. Catalóg spéisiúil amháin atá le tabhairt faoi deara as 1954 is ea An Tostal: Exhibition of Contemporary Irish Art arna reáchtáil ag an International Hotel, Bré.

Sa leabhar Painting Dublin, tugann Milligan teideal dá caibidil ar Kernoff "Radicals, Workers and Drinkers"—ina deir sí:

His travels around the city were made visibly evident through the drawings found among the artists papers.

Laistigh de na catalóga seo, rinne Kernoff nótaí ar na himill maidir le praghsanna, cérbh iad na healaíontóirí eile a toghadh chuig an Acadamh Ibeirneach Ríoga agus chuir sé ciorcal ar a láithrithe féin laistigh de na leathanaigh i bpeann luaidhe nó i ndúch bándearg. Ar chuid de na rudaí breise suimiúla tá sceitsí Kernoff, go minic ar na clúdaigh tosaigh nó cúil. Rinneadh iad i bpeann luaidhe simplí nó dearg agus léirigh siad amhairc ar aghaidheanna nó ar phróifílí taoibh. Bhí na línte tapa agus an-chuid acu ann.

Tá cáil ar Kernoff mar gheall ar ábhar a shaothair. Ghabh sé an saol sóisialta trí shráid-dreacha agus an phortráidíocht. Níor rómánsaíodh a chuid léirithe riamh, agus bhí bá ar leith aige le daoine dífhostaithe, go háirithe na fir a bhí ag fanacht le hobair ag dugaí Bhaile Átha Cliath. Seachas na daoine éagsúla as Baile Átha Cliath, léirigh sé go leor daoine i súile an phobail i lár an 20ú haois ar nós W.B. Yeats, Seán O'Casey agus Éamon De Valera. Bhí Kernoff féin saghas aitheanta i mBaile Átha Cliath, é beag agus fedora dubh air, agus é le feiceáil ar fud na cathrach. Is minic a thugadh sé cuairt ar an Palace Bar ar Shráid na Toinne, agus deirtear go bhféadfaí é a fheiceáil “ag sciúradh tithe tábhairne eile i mBaile Átha Cliath d'ábhair oiriúnacha portráide.”

I sceitsí na gcatalóg taispeántais seo, feicimid Kernoff i bun cuardaigh. Agus a shaothar á phlé aige, scríobh Kernoff:

Is fearr liom portráid a dhéanamh in aon suí amháin, agus úire na físe a choinneáil dá bharr, agus saothar saothraithe a sheachaint.

Déanann Mulligan cur síos ar a luathshaothar, idir fhéinphortráid agus líníochtaí saoil, mar “línte éadroma, graifíte.” Feictear na tréithe seo sna rindreáil thapa laistigh de chatalóga an taispeántais.

Is álainn iad na líníochtaí seo toisc go gcuireann siad i gcuimhne don lucht féachana conas a oibríonn an t-ealaíontóir. Léiríonn catalóga an taispeántais le saothair Kernoff atá ciorclaithe i bpeann bándearg ceann de na céimeanna deiridh de shaothar ealaíne— smaoiníodh air agus oibríodh air, críochnaíodh é, cuireadh praghas air agus taispeánadh é don phobal. Ach taobh leis seo, feicimid freisin tús phróiseas Kernoff trína sceitsí a tógadh anuas ón bpobal.

-----

Foinsí:

• Painting Dublin: Visualising a Changing City, 1886-1949 - Kathryn Milligan
• Harry Kernoff – Dictionary of Irish Biography
• Harry Kernoff’s Iconic Portraits – Robert O’Byrne, Irish Arts Review Vol. 24 no. 3 (2007)