Seomra Richard Hayes nochta ag NLI in ómós don Iar-Stiúrthóir agus Códscaoilteoir ón Dara Cogadh Domhanda
Richard Hayes
Bhí an-chuid saolta éagsúla ag an Dr. Richard Hayes (1902-1976) – bhí sé ina fhear léinn, ina Stiúrthóir ar Leabharlann Náisiúnta na hÉireann idir 1940 agus 1967, ina athair geanúil, agus ar dhuine de na códscaoilteoirí ab fhearr sa Dara Cogadh Domhanda.
Ceapadh Hayes ina Stiúrthóir ar Leabharlann Náisiúnta na hÉireann in 1940 agus chomhlíon sé a chuid dualgais oifigiúla fad is a bhí sé i gceannas go rúnda ar fhoireann de na crioptanailísithe ab fhearr dá raibh ann. Is iadsan ar éirigh leo 'Sifear Görtz' a scaoileadh, cód míchlúiteach de chuid na Naitsithe a bhí chomh dúshlánach sin nach raibh na saineolaithe ag Bletchley Park, ionad criptagrafaíochta cogaidh na Breataine, in ann é a scaoileadh ar dtús.
Bhí ról nár bheag ag Hayes sna hiarrachtaí lena chinntiú go mbeadh an bua ag na Comhghuaillithe. Dúirt MI5 go raibh sé ar an ‘laoch neamhaitheanta ba mhó de chuid na hÉireann’ agus, dar le hOifig Seirbhísí Straitéiseacha Mheiriceá, ‘b’fhathach fir é’. Fuair Hayes bás in 1976 agus d’fhág bailiúchán páipéar agus lámhscríbhinní ina dhiaidh atá catalógaithe anois i Leabharlann Náisiúnta na hÉireann.
Seo thíos cuid de na míreanna iontach suimiúil a bhaineann le Hayes atá inár mbailiúcháin:
The original cipher was burned by Görtz in his cell, but Dr. Richard Hayes reconstituted it at the Garda Technical Bureau in Kilmainham. Using a two-percent ferrocyanide solution and a few drops of hydrochloric acid, Hayes was able to reveal the hidden code.
This item is fascinating as it displays the original codes that Hayes worked on during this critical moment in history.
Richard Hayes' daughter's copybook, used for notes on codes he was deciphering.
Hermann Görtz, the German spy whose messages Hayes cracked.
When Görtz was captured, he attempted to destroy the evidence of the cipher. These letters were collected and examined in the Garda Technical Bureau.
Ag labhairt di ag searmanas oscailte an tseomra, bhí an méid seo le rá ag an Dr. Audrey Whitty, Stiúrthóir Leabharlann Náisiúnta na hÉireann:
"Na rudaí agus na leabhair a bhaineann le Richard Hayes a choinneoimid slán do na glúnta atá le teacht, idir iarsmaí dóite litreacha rúnda agus lámhscríbhinní scolártha a scríobh sé, is insint iad ar scéal fir a bhí ina dhuine a chosain an t-am a bhí caite agus ina dhuine a d’fhág a lorg ar an am a bhí le teacht.
Cuireann siad i gcuimhne dúinn a dhoimhne a bhí a thiomantas don eolas, d'Éirinn agus, go deimhin, dá theaghlach, cuid acu atá anseo linn inniu, a iníon Faery ina measc."
Dr Audrey Whitty, NLI Director, and Faery Hayes, daughter of Richard Hayes
The event was attended by the friends and family of Richard Hayes
Tuilleadh
