Ansin agus Anois: Litreacha sa Leabharlann

Dé hAoine, an 15 Samhain, bhain Leabharlann Náisiúnta na hÉireann, i gcomhar le Clóghrafaíocht Éireann (Clare Bell agus Mary Ann Bolger), sult as imeacht speisialta a óstáil mar chuid de Sheachtain Dearaidh na hÉireann.

Cuireadh tús leis an tráthnóna le turas a threoraigh Emma Conway, Dearthóir Grafaicí ag NLI, agus Laura Ryan, Coimeádaí Cúnta na n-Amharc-Bhailiúcháin. Tugadh amharc eisiach cúil-na-himeachta ar roghnúchán coimeádta priontaí agus líníochtaí ó bhailiúcháin na leabharlainne, ag déanamh ceiliúradh ar amharc-oidhreacht chlóghrafach saibhir na hÉireann.

Réitíodh leis na hearraí a roghnaíodh go cúramach an bealach faoi choinne cainte an chlódhearthóra Paul Barnes, lenar cuireadh deireadh leis an tráthnóna.

Áiríodh leis na hearraí a pléadh le linn an turais:

1. Prionta d'Éirinn, Arthur O'Murnaghan, 1922
2. Póstaer d'Amharclann na Mainistreach, 1923
3. Póstaer d'Amharclann na Mainistreach, 1914
4. Póstaer d'Amharclann an Scabhait Smock, 1754
5. Póstaer de Chonradh na Gaeilge, 1917
6. Ticéad Cuirme-ceóil , 1957

Conradh na Gaeilge
Bunaíodh in 1893, is eagraíocht shóisialta agus chultúrtha í Conradh na Gaeilge (ar a dtugadh the Gaelic League go stairiúil as Béarla) a chuireann an Ghaeilge chun cinn. Ba do cheolchoirm agus do chéilí ag Teach an Ardmhéara Bhaile Átha Cliath é an póstaer sin, mar chuid de cheiliúradh na Samhna ar mhair seachtain, a reáchtáladh i 1917. Tá litreacha Gaelacha sa phóstaer, stíl a úsáideadh go coitianta go dtí caighdeánú na Gaeilge sna 1960í. Is liteagraf é a phriontáil Colm Ó Lochlainn, ar a bhfuil stampa an chlódóra aige le feiceáil sa chúinne íochtarach ar dheis. Tá clú agus cáil ar Ó Lochlainn freisin, príomhdhuine i gclóghrafaíocht na hÉireann, as ceann de na chéad chló-aghaidheanna Éireannacha a dhearadh, Colmcille.

Arthur O'Murnaghan
Ba ealaíontóir féinoilte é Art O’Murnaghan, a rugadh in Southampton d'Athair Éireannach. Agus é fásta, bhog sé go hÉirinn agus d'fhorbair sé baint le Conradh na Gaeilge. I 1922, bunaíodh Coiste Cuimhneacháin Phoblacht na hÉireann chun Éirí Amach na Cásca a chomóradh – coimisiún a bhuaigh O’Murnaghan. Bá é a leabhar maisithe 'Leabhar na hAiséirighe', nó 'Book of the Resurrection' saothar a shaoil. Theastaigh 27 bliain uaidh chun an t-imleabhar 26 leathanach atá ann go fóill (i seilbh Leabharlainne Náisiúnta na hÉireann), ag stopadh roinnt uaireanta de dheasca deacrachtaí cistiúcháin. Is prionta é an leathanach sin, a bhfuil ‘Éire’ mar theideal aige, ón leabhar a dhíoladh d'fhonn airgead a bhailiú le linn ceann de na tréimhsí sin. Tá liosta de na hainmneacha stairiúla éagsúla eile ar ‘Éire’ sa leathanach sin. 

Léacht Paul Barnes

Chuir Paul Barnes ó Chló Tráchtála deireadh leis an tráthnóna le cur i láthair spéisiúil dá chuid oibre go dtí seo. Tharraing sé aird ar an tslí a raibh dearaí stairiúla, amhail sean-drámabhillí agus seanphóstaeir, ina bpríomhfhoinsí inspioráide.

Phléigh sé freisin a chuid phróiseas cruthaitheach agus na smaointe taobh thiar de roinnt dá thionscadail le déanaí, lena n-áirítear dearaí don Mhúsaem V agus A, do The Guardian, agus don irisleabhar Rolling Stone.